اسانس چیست و چه کاربردی دارد؟

برای قرن ها است که اسانس ها توسط افراد مورد استفاده قرار می گیرند؛ اما ظاهرا اولین سوابق استفاده از آنها مربوط به هند، ایران و مصر باستان بوده است. این ترکیبات در فرهنگ های مختلف کاربردهای متنوعی مانند درمانی، بهداشتی و اعمال معنوی داشتند. از آنها در عطرها، خوشبو کننده های لباس، پارچه، ماساژ و رایحه درمانی استفاده می کنند. در ادامه به بررسی دقیق تر این مواد، کاربردها و انواع آنها می پردازیم.

اسانس چیست؟

به طور کلی ترکیباتی که از گیاهان استخراج شوند، اسانس نام دارند. این ترکیبات از مولکول های معطر به نام ترپن ها تشکیل شدند. ترپن ها رایحه خاصی را ایجاد می کنند و به دلیل خاصیت آروماتراپی موثر هستند. برای مثال لیمونن یک ترپن موجود در پوست لیمو است که دارای خواص ضد التهابی و ضد ویروسی است. این ترکیبات مایعات آلی، غلیظ و فراری هستند که به صورت طبیعی در بخش های مختلف گیاهان وجود دارند. این محصولات بو و طعم خود را از گیاهان می گیرند و ماهیت آنها به خانواده گیاهی که از آن می آیند، بستگی دارد.

این ترکیبات به گیاهان عطرهای متمایزی را می دهند و در عین حال آنها را تقویت می کنند. این ترکیبات به شدت فرار هستند؛ یعنی مولکول هایی دارند که در دمای اتاق به سرعت از حالت جامد یا مایع به حالت گاز تغییر شکل می دهد.

اسانس خوراکی چیست؟

گرید خوراکی این ترکیبات به عنوان طعم دهنده استفاده می شوند و مصرف آنها برای انسان ها بی خطر است. این محصولات می توانند طعم و عطر شدیدی به آب نبات ها، شکلات ها، محصولات پخته شده، سوپ ها و غیره اضافه می شوند. این ترکیبات بسیار غلیظ، فرار و معطر هستند و به دلیل خواص معطر و طعم دهندگی که دارد بسیار استفاده می شود.

ترکیبات و خواص:

اسانس ها ترکیبات پیچیده ای هستند؛ گاهی اوقات یک اسانس واحد حاوی صدها ماده است. نسبت خاصی از اجزای تشکیل دهنده آنها، خاصیت بهبود سلامتی و درمانی را ایجاد می کند. با توجه به خواص محافظت کننده و پاک کنندگی که دارند، تقریبا تمامی آنها خاصیت ضدعفونی کنندگی دارند و بسیاری دیگر دارای فعالیت ضدقارچی، ضد ویروسی و باکتریایی هستند. رنگ این ترکیبات به نوع گیاه و حتی فرایند تقطیر آنها وابسته است و می تواند از بی رنگ تا زرد و حتی آبی رنگ باشد.

روش تهیه:

یک قطره از این ترکیبات می تواند به اندازه ای قوی باشد که فواید سلامتی داشته باشد. روش های متنوعی برای استخراج آنها وجود دارد که شامل تقطیر با بخار، استخراج با حلال، استخراج دی اکسید کربن، تقطیر جزئی، پرس مکانیکی و غیره است. برای مثال از یک دستگاه مکانیکی استفاده می کنند تا گیاه را سوراخ کرده و اسانس آن آزاد شود؛ به این روش پرس سرد گفته می شود. در روش تقطیر با بخار، جریان بخار معمولا در فشارها و دماهای بالا به مواد گیاهی تزریق می شود.

روش استخراج با حلال، یکی از اجزای گیاه در حلال مایع حل می شود و اجزای غیر فرار مانند موم ها و رنگدانه ها با فیلتراسیون جدا و حذف می شوند. در بین تمامی روش ها، محبوب ترین روش تقطیر با بخار است. در این فرایند با کمک بخار، ترکیبات مبتنی بر روغن را از ترکیبات مبتنی بر آب جدا می کنند تا محصول معطر غلیظ را تولید کنند.

انواع اسانس ها و خواص آنها:

در ادامه به بررسی برخی از انواع این محصولات می پردازیم.

اسطوخودوس:

این محصول یک درمان محبوب برای استرس و مشکلات خواب است و می تواند علائم اضطراب را تسکین دهد. البته می تواند عوارض جانبی مانند تهوع، سردرد و لرز را ایجاد کند یا در برخی افراد که پوست حساسی دارند، باعث تحریک شود.

نعناع فلفلی:

به دلیل احساس خنکی که ایجاد می کند، شناخته شده است. احساس شادابی و تمیزی را القا می کند و برای ناراحتی ناشی از سردرد و احتقان مناسب است.

رز:

این اسانس رایحه ای شیرین و گلی دارد و یک عطر خوشبو برای اتاق و لباس ها است. به دلیل اثرات ضد اضطرابی شناخته شده است و اگر آن را به صورت موضعی استفاده کنید، بوی خوبی دارد.

گریپ فروت:

رایحه تازه و کمی تلخ، نشاط آور و با طراوت دارد و به دلیل خواص ضد میکروبی شناخته شده است.

کاربردهای اسانس ها:

در صنایع از این ترکیبات به سه روش مختلف استفاده می کنند که شامل:

• خوشبو کننده
• طعم دهنده
• کاربرد دارویی

برای مثال از آنها به عنوان خوشبو کننده در صنایع آرایشی، عطر، صابون، مواد شوینده و غیره استفاده می کنند. آنها طعم دهنده های خوبی در محصولات نانوایی، آب نبات، شیرینی، گوشت، نوشابه ها و غیره هستند. همچنین به عنوان دارو در محصولات دندانپزشکی و سایر گروه داروها استفاده می شوند.

البته این ترکیبات در آروماتراپی و ماساژ نیز کاربرد دارند. آنها تاثیرات مثبتی بر ذهن و احساسات دارند. در ترکیب با روغن های ماساژ، نه تنها پوست را تغذیه می کنند بلکه با ایجاد رایحه های مطبوع، عطرهای آرامش بخشی را ایجاد می کند. همچنین به دلیل خاصیت تمیز کنندگی و ضدباکتریایی که دارند در خانه ها برای پاک کردن سطوح استفاده می شوند.  

فواید اسانس ها:

این ترکیبات فواید سلامتی بسیاری دارند و باعث بهبود:

• تبخال
• سردرد
• یبوست
• افسردگی
• گرفتگی عضلات
• عفونت های سینوسی

می شوند. همچنین در بهبود اختلال اضطراب به خوبی عمل می کنند.

کاهش استرس:

بسیاری از این ترکیبات برای مدیریت استرس و اضطراب استفاده می شوند و استنشاق آنها در کاهش این اختلال به شدت موثر بوده است.

عفونت های قارچی:

برخی از این محصولات حاوی ویژگی های ضد میکروبی هستند که برای رفع قارچ پای ورزشکاران، برفک دهانی و عفونت های قارچی موثرند.

بهبود خواب:

به دلیل خاصیت آرامش بخشی که برخی از آنها دارند، می توانند کیفیت خواب را بهبود بخشند. استرس را کاهش دهند و به خواب با کیفیت در طول شب کمک کنند.

پیشگیری از بیماری ها:

بسیاری از این ترکیبات دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند. آنها به جلوگیری از آسیب به سلول ها از طریق رادیکال های آزاد کمک می کنند. این آسیب می تواند باعث بیماری های جدی مانند سرطان شوند. از آنجایی که دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند، عمر مفید را افزایش می دهند.

نحوه مصرف:

برای ۶۰۰۰ سال است که از این محصولات برای رایحه درمانی استفاده می کنند. زیرا رایحه ی طبیعی آنها باعث ارتقای سلامتی می شود. ایمن ترین راه برای استفاده از این ترکیبات، استنشاق آنها است. می توانید آنها را در دیفیوزر بریزید و از رایحه آنها لذت ببرید. استنشاق این ترکیبات تاثیر مستقیمی بر خلق و خو دارد و زمانی که قطرات آن را استشمام می شود، مولکول های آن با اعصاب بویایی تعامل می کنند. همانطور که از بینی عبور می کنند، وارد گیرندهای مغز می شوند. این گیرنده ها به بخش های مختلفی از مغز متصل می شوند که بر سطح استرس، ضربان قلب، فشار خون و تعادل هورمونی تاثیر گذارند. به همین دلیل زمانی که آنها را بو می کنید، بر خلق و خوی شما تاثیر می گذارند و احساس شادی و آرامش را افزایش می دهند. همچنین می توانید مقداری از آن را روی روبالشتی خود بریزید تا بوی تازگی و تمیزی را احساس کنید.

آنها را در زمان ماساژ نیز می توان به صورت مستقیم روی پوست اعمال کرد. البته در زمان استفاده موضعی حتما آنها را با روغن های حامل ترکیب کنید. زیرا شکل خالص آنها به اندازه ای قوی است که پوست را تحریک کند. بلع این ترکیبات به هیچ وجه توصیه نمی شود؛ زیرا می تواند آسیب جدی به کلیه و کبد وارد کند.

موارد منع مصرف:

البته در کنار تمام فوایدی که این ترکیبات دارند، مصرف آنها به هر نحوه ی برای برخی افراد مضر است.

• در زمان بارداری
• هنگام مصرف دارو
• زمانی که رقیق نشدند
• در نزدیکی کودکان یا حیوانات خانگی
• زمانی که آلرژی و حساسیت دارید
• زمانی که از خواص آن اطلاعی ندارید

همچنین زمانی که اتاق فاقد تهویه مناسب است، مصرف این محصولات توصیه نمی شود.

نگهداری:

این محصولات را به صورت جداگانه در بطری های شیشه ای کوچک و تیره نگهداری می کنند. زیرا قرار گیری در معرض نور می تواند باعث اکسید شدن و کاهش عطر و از دست دادن خاصیت درمانی آنها شود. همچنین ممکن است آنها به راحتی تبخیر شوند. بطری ها باید توسط درپوش محکم بسته شوند؛ زیرا قرار گیری در معرض هوا می تواند باعث اکسید شدن آنها شود. در پوش ها را فقط باید زمانی که می خواهید از آنها استفاده کنید، بردارید. درب بطری های پیچ دارد و قطره چکان توصیه می شود؛ زیرا علیرغم اینکه قطره چکان های لاستیکی کاربرد آسان تر دارند، لاستیک می تواند آنها را تخریب کند. بهترین محل برای نگهداری آنها در مکانی خشک و خنک با دمای ثابت و دور از نور مستقیم خورشید است؛ زیرا نور خورشید باعث اکسید شدن می شود. این محصولات را نباید فریز کرد؛ زیرا به کیفیت روغن آسیب می رساند.

عوارض جانبی:

برخی از افراد تصور می کنند از آنجایی که این محصولات طبیعی هستند، عوارض جانبی ایجاد نمی کنند. عوارض جانبی احتمالی شامل:

• همیشه روغن ها را قبل از اعمال روی پوست، با روغن حامل رقیق کنید. ابتدا مقدار کمی از آن را روی ناحیه کوچکی بزنید و تست حساسیت انجام دهید.
• در حالی که استنشاق آن برای بیشتر افراد بی خطر است؛ اما ممکن است برای برخی افراد مبتلا به آسم باعث بروز حملات آسم شود.
• اگرچه در برخی از افراد باعث رفع سردرد می شود، اما استنشاق بیش از اندازه آن باعث سردرد می شود.

از این رو توصیه می شوند پیش از استفاده از آنها حتما تست حساسیت انجام دهید.

اسانس را از کجا تهیه کنیم؟

برای تهیه انواع این ترکیبات با بهترین کیفیت و قیمت به صورت آنلاین شیمی مارکت سپاهان مراجعه نمایید. شیمی مارکت سپاهان ارائه دهنده انواع اسانس صنعتی با بهترین کیفیت و قیمت به صورت آنلاین است.

جمع بندی:

اسانس ها ترکیبات معطری هستند که از بخش های مختلف گیاهان به دست می آید. آنها بسیار معطر بوده و فواید بسیاری دارند. از این رو کاربردهای صنعتی بسیاری دارند. برای مثال به عنوان خوشبو کننده در محصولات آرایشی، عطرها و غیره استفاده می شوند. همچنین به دلیل خواصی که دارند در بسیاری از داروها یافت می شوند.