اسید سولفوریک و کاربرد های آن


کاربردهای مختلف سولفوریک اسید

در غلظت‌های مختلف از این اسید در ساخت کودها، رنگدانه‌ها، رنگ‌ها، داروها، مواد منفجره، شوینده‌ها، نمک‌ها و اسیدهای معدنی و همچنین در پالایش نفت و فرآیندهای متالورژی استفاده می‌شود. در یکی از آشناترین کاربردهایش، اسید سولفوریک به عنوان الکترولیت در باتری های سرب-اسید است.

در ادامه سایر کاربردها را به صورت لیست آورده شده است:

  • در صنایع شیمیایی برای تولید هیدروکلریک اسید، نیتریک اسید، فسفریک اسید، و بسیاری از ترکیبات شیمیایی دیگر استفاده می شود.
  • در سنتز برخی ترکیبات آلی، به عنوان کاتالیست کاربرد دارد.
  • در تولید کود شیمیایی کاربرد دارد؛ البته در تولید آمونیوم سولفات، و آلومینیوم سولفات
  • برای پاک کردن و تمیز کردن سطوح از اکسیدهای سطحی کاربرد دارد.
  • کاربرد در داروسازی، برای تولید برخی از داروها
  • کاربرد در صنایع پتروشیمی
  • کاربرد در تولید مواد منفجره
  • کاربرد در تولید رنگدانه های اسیدی
  • کاربرد در تولید باتری های سرب – اسید برای کاربرد به عنوان باتری ماشین (معمولا)

و البته سولفوریک اسید، کاربردهای متنوع دیگری هم دارد، که به طور کلی می توان در قالب نمودار دایره ای زیر، دسته بندی کرد.

 

ویژگی های سولفوریک اسید

سولفوریک اسید، مایعی چگال، بی رنگ، با حالت روغنی است که بسیار خورنده است. اسید سولفوریک به حدی خورنده است که اگر روی پارچه یا دستمال بریزد، کاملا آن قسمت از بین می رود. بنابراین هنگام کار کردن با این ماده، موارد ایمنی را رعایت کنید و حتما لباس آزمایشگاه بپوشید تا لباس هایتان در اثر تماس با قطره ای از اسید سولفوریک، غیر قابل استفاده نشوند.

 

سولفوریک اسید در دمای ۱۰ درجه سانتی گراد، ذوب می شود (بنابراین در دمای اتاق، به صورت مایع وجود دارد) و فشار بخار آن برابر با ۱ میلی متر جیوه است. سولفوریک اسید از جمله اسیدهای معدنی است که قابلیت انحلال خوبی در آب دارد؛ ولی دقت شود که مشابه سایر اسیدهای محلول در آب، هیچگاه آب را به اسید اضافه نمی کنیم، بلکه به آب، قطره قطره اسید سولفوریک را اضافه می کنیم.

این کار چند دلیل دارد؛ از جمله مهم ترین آن ها این است که پاشش محلول اسیدی به خارج ظرف واکنش اتفاق نیفتد و حرارت در اثر انحلال، قابل کنترل باشد. سولفوریک اسید به رنگ زرد کمرنگ تا بی رنگ تغییر رنگ می دهد. سولفوریک اسید، یک ترکیب نم گیر است؛ به این معنی که قابلیت جذب رطوبت دارد. نکته ای که وجود دارد این است که به هیچ عنوان درب ظرف سولفوریک اسید را باز نگذارید، به محضی که زیر هود، درب ظرف سولفوریک اسید را باز کردید تا مقدار مورد نیاز خود را برداشت کنید، حتما درب ظرف را در زیر هود ببندید و بعد به جای دیگر که مد نظرتان هست، منتقل کنید.

آشنایی با کاربرد اسید سولفوریک

کاربرد این محصول در صنایع عبارتند از: صنایع نظامی، صنایع ابکاری- صنایع نساجی- صنایع شوینده، صنایع باطری سازی، سنتز های شیمیایی، صنایع تولید مواد شیمیایی، صنایع تصفیه روغن، صنایع تصفیه فاضلاب، پالایشگاه نفت، صنعت کشاورزی، استخراج فلزات، صنعت چرم سازی و دیگر صنایع کاربرد دارد.

صنایع تصفیه روغن:  اسید سولفوریک در تولید روغن موتور وگریس استفاده می شود، همچنین در فرایند تصفیه روغن موتور های کارکرده به صورت (شستشو با اسید سولفوریک و تصفیه با خاک فعال) مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در کارخانه جات روغن نباتی به منظور مهیا سازی تفاله دانه برای خوراک دام و طیور و ازبین بردن چربی از ماشین آلات مورد استفاده قرار می گیرد.

صنایع تصفیه فاضلاب:  PH اسید سولفوریک ۰.۵ می باشد و به خاطر انحلال پذیری خوبی که با آب دارد می توان از آن در فرایند کنترل PH آّب تا ۶ جهت رسوب دهی املاح آب استفاده کرد. بنابراین در پالایشگاه نفت و پتروشیمی که نیازمند آب بدون املاح هستند، مورد استفاده قرار می گیرد.

صنایع باطری سازی: در وسایل نقلیه موتوری  از باطری قابل شارژ اسیدی استفاده می شود. الکترولیت موجود در این باطری ها، اسید سولفوریک است. که میزان غلظت و مقدار مورد نیاز هر باطری می تواند متفاوت باشد( به طور معمول میزان مصرف اسید به مصرف سرب ئر هر باطری ثابت و برابر ۲ می باشد).

صنعت نساجی: به منظور خنثی نمودن حمام رنگرزی هنگام شست و شوی پشم با مواد قلیایی و  رقیق شدن رنگ ها کمک استفاده می شود. اسید سولفوریک باعث شفافیت رنگ شده و به تثبیت رنگ پارچه و نخ کمک می کند.

صنایع شوینده: در پودرها و مواد شوینده به منظور از بین بین چربی ها و باکتری ها، همچنین در تولید لوله باز کن ها و چربی گیرها استفاده می شود.

صنایع لبنی: یکی از کاربرد های مهم اسید سولفوریک، استفاده در صنایع لبنی برای تشخیص و اندازه‌گیری درصد چربی شیر است.

اصلی ترین قسمت کاربرد صنایع لبنی اسید سولفوریک متعلق به تست ژربر است. این آزمایش یکی از فراگیر ترین آزمایش ها در تمام کارخانه های تولید شیر است که در سراسر جهان، به خصوص ایران، انجام می‌ شود.  برای اطلاع بیشتر می توانید به بخش کاربردهای اسید سولفوریک در صنایع لبنی و تست ژربر مراجعه فرمایید.

سنتزهای شیمیایی: اسید سولفوریک در فرایند تولید مواد شیمیایی مانند سولفات آلومینیوم، اسید سیتریک، سولفات مس، سولفات نیکل، اسید بوریک، ایزوپروپیل الکل، اتانول از اولفین ها و دی اکسید تیتانیوم، سولفات منگنز و بلور تری گلیسین سولفات(TGS) مورد استفاده قرار می گیرد.

صنایع آبکاری: به منظور خاصیت پاکسازی و حل کردن آلودگی های معدنی و  از بین بردن اکسید بر روی فلزات و چربی ها، قبل از آبکاری از اسیدهایی مانند اسید سولفوریک استفاده می شود. اما برای آبکاری برنج بر روی سرب، سولفوریک اسید، اسید مناسبی نیست.

صنعت کشاورزی: تهیه کودهای شیمیایی یکی از مهمترین کاربرد های اسید سولفوریک، که سهم ۶۰ درصدی از بازار آن را در اختیار گرفته است. در تهیه کودهای سولفات آلومینیوم، سوپر فسفات نرمال و کودهای مایع و در سمپاشی محصولات و از بین بردن علف های هرز مورد استفاده قرار می گیرد. همچینین در سیب زمینی قبل از برداشت به ساقه هایش اسید می زنند(خشک کردن ساقه) تا در هنگام برداشت ساقهایش در ماشین آلات دچار در هم فرورفتگی نشوند. برای اطلاعات بیشتر می توانید محتوای مفید در خصوص کاربرد اسید سولفوریک در کشاورزی مطالعه کنید.

کاربرد اسید سولفوریک در کشاورزی

استخراج فلزات: استخراج فلزاتی مانند روی، سرب، مس، اورانیوم، واندیوم، آهن، فولاد و در تصفیه سنگ های مس و نقره و طلا و استخراج ساید مواد معدنی کار برد دارد.

صنعت چرم سازی: در این صنعت باید گوشت و موی اضافی بر روی پوست را زدود. برای از بین بردن راحتتر مو از آهک و اسید سولفوریک استفاده می کنند، به منظور نرم شدن چرم باید آهک اضافه را گرفت بدین ترتیب اسید سولفوریک به خوبی این کار را انجام می دهد.

صنایع نظامی: اسید سولفوریک در تولید مواد منفجره مانند نیتروگلیسیرین، TNT، RDX، PETN  مورد استفاده قرار می گیرد. نیتروگلیسیرین ماده ای سمی با اثرات تخریبی بالا است؛ که برای تولید نیتروگلیسیرین از اسیدهایی همانند اسید سولفوریک و اسید نیتریک استفاده می شود.

برای اطلاعات بیشتر در خصوص خرید و کاربرد اسید سولفوریک می توانید با کارشناسان ما ارتباط برقرار کنید.

تاریخچه کشف سولفوریک اسید

اگرچه اسید سولفوریک در حال حاضر یکی از پرمصرف ترین مواد شیمیایی است، احتمالاً قبل از قرن شانزدهم خیلی کم شناخته شده بود. توسط Johann Van Helmont (حدود ۱۶۰۰ میلادی) با تقطیر مخرب ویتریول سبز (سولفات آهن) و با سوزاندن گوگرد تهیه شد.

اولین تقاضای عمده صنعتی برای اسید سولفوریک، فرآیند Leblanc برای ساخت کربنات سدیم بود (در حدود سال ۱۷۹۰). در نوردهاوزن (Nordhausen)، اسید سولفوریک از ویتریول سبز (سولفات آهن) تولید شد، اما فرایندی گران بود. فرآیندی برای سنتز آن با سوزاندن گوگرد با نیترات (نیترات پتاسیم) اولین بار توسط یوهان گلابر (Johann Glauber) در قرن هفدهم استفاده شد. و به طور تجاری توسط Joshua Ward در انگلستان در حدود سال ۱۷۴۰ توسعه یافت. چندی بعد، با فرآیند اتاق سرب جایگزین شد، که توسط جان روباک (John Roebuck) در سال ۱۷۴۶ اختراع شد و از آن زمان توسط بسیاری دیگر بهبود یافت. فرآیند تماس در ابتدا در سال ۱۸۳۰ توسط Peregrine Phillips در انگلستان توسعه یافت. تا زمانی که نیاز به اسید غلیظ به وجود آمد، به‌ویژه برای ساخت رنگ‌های آلی مصنوعی، چندان مورد استفاده قرار نگرفت.

نحوه نگهداری سولفوریک اسید

درمورد نگهداری سولفوریک اسید، می توان گفت محدودیت خاصی ندارد؛ اما این به این معنا نیست که در جای مرطوب نگه داری شود یا در محیطی با دمای بیشتر از دمای اتاق نگهداری شود.

تهیه سولفوریک اسید صنعتی

اسید سولفوریک به صورت صنعتی از واکنش آب با تری اکسید گوگرد تهیه می شود ، که به نوبه خود از ترکیب شیمیایی دی اکسید گوگرد و اکسیژن یا توسط فرآیند تماس یا فرآیند محفظه ساخته می شود.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

هفت + شانزده =