تفاوت سورفکتانت و امولسیفایر در چیست؟ ابتدا بدانید، سورفکتانت (Surfactant) و امولسیفایر (Emulsifier) دو نوع ماده شیمیایی هستند که در صنایع مختلف، از جمله صنایع آرایشی بهداشتی، پزشکی و صنایع غذایی استفاده می‌شوند. این دو ماده، از نظر ساختاری و کاربردها متفاوت هستند.
سورفکتانت چیست؟
سورفکتانت‌ها، ترکیبات شیمیایی هستند که توانایی کاهش سطحی آب را دارند. این مواد شامل یک سرفکتانت یا بخش هیدروفیلیک (دوست‌دار آب) و یک سرفوبیک یا بخش هیدروفوبیک (دوست‌دار روغن) هستند. با افزودن سورفکتانت به محلول‌های آبی، توانایی آنها در مخلوط شدن با مواد هیدروفوبیک (مانند روغن) بالا می‌رود. سورفکتانت‌ها در تولید محصولات شستشو، مواد شوینده، پنجره‌شویی، رنگ‌ها و انواع فوم‌ها استفاده می‌شوند.
امولسیفایر چیست؟
امولسیفایرها نیز مواد شیمیایی هستند که کاربرد اصلی آنها در تشکیل امولسیون‌ها (مخلوطی از دو مایع نامتجانس مانند آب و روغن) است. این مواد امکان تشکیل و حفظ امولسیون‌ها را فراهم می‌کنند. امولسیفایرها ترکیباتی هستند که سرفکتانت‌های خاصی هستند و علاوه بر توانایی کاهش سطحی، توانایی پایداری و پخش بهتر را در امولسیون‌ها دارند. امولسیفایرها در صنایع غذایی (مانند تولید مایونز و سس‌ها)، کرم‌های پوستی، لوسیون‌ها و صابون‌ها استفاده می‌شوند.
تفاوت‌های سورفکتانت و امولسیفایر
تفاوت‌های سورفکتانت و امولسیفایر عبارتند از:
۱-عملکرد اصلی: سورفکتانت‌ها عموماً برای کاهش سطحی آب و روان‌کنندگی استفاده می‌شوند، در حالی که اصلی‌ترین عملکرد امولسیفایرها تشکیل و حفظ امولسیون‌ها است.
۲-ساختار شیمیایی: سورفکتانت‌ها دارای بخش هیدروفیلیک (دوست‌دار آب) و بخش هیدروفوبیک (دوست‌دار روغن) هستند. امولسیفایرها نیز یک نوع از سورفکتانت‌ها هستند، اما به طور خاص برای تشکیل و حفظ امولسیون‌ها طراحی شده‌اند.
۳-کاربردها: سورفکتانت‌ها عموماً در صنایع شوینده و پاک‌کننده، تولید فوم، رنگ‌ها و مواد شیمیایی استفاده می‌شوند. امولسیفایرها به عنوان عامل تشکیل امولسیون‌ها در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی، داروسازی و صنایع دیگر استفاده می‌شوند.
۴-پایداری امولسیون: یکی از تفاوت‌های مهم بین سورفکتانت‌ها و امولسیفایرها، در پایداری امولسیون‌ها است. امولسیفایرها بیشترین تمرکز خود را بر روی تشکیل و حفظ امولسیون دارند و سعی می‌کنند از جدایش فازها و جلوگیری از جمع شدن ذرات جلوگیری کنند. سورفکتانت‌ها نیز ممکن است به عنوان امولسیفایر استفاده شوند، اما عملکرد آنها در حفظ پایداری امولسیون‌ها معمولاً ضعیف‌تر است.
۵-میزان استفاده: به طور کلی، سورفکتانت‌ها در محصولات به میزان بیشتری نسبت به امولسیفایرها استفاده می‌شوند. زیرا سورفکتانت‌ها در صنایع مختلف و در بخش‌های مختلف مورد نیاز هستند، در حالی که استفاده از امولسیفایرها معمولاً برای تولید امولسیون‌ها و محصولات مشابه است.
در کل، امولسیفایرها یک زیرمجموعه از سورفکتانت‌ها هستند و عمده تمرکزشان بر تشکیل و حفظ امولسیون‌ها است، در حالی که سورفکتانت‌ها کاربردهای گسترده‌تی دیگری همچون کاهش سطحی آب و روان‌کنندگی دارند. اما این تفاوت‌ها معمولاً بر اساس تمرکز و عملکرد اصلی هر ماده تعیین می‌شود.
به نقل از سایت aocs.org
اصطلاحات “سورفکتانت”، “امولسیفایر” و “مواد شوینده” اغلب به صورت متقابل استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌هایی وجود دارد.
سورفکتانت اصطلاحی گسترده‌تر است: هر دو امولسیفایر و مواد شوینده، سورفکتانت هستند. سورفکتانت‌ها یا عوامل فعال سطحی، ترکیباتی هستند که تنش سطحی بین دو مایع یا بین یک مایع و یک جامد را کاهش می‌دهند. سورفکتانت‌ها آمفیفیلیک هستند، به این معنی که شامل گروه‌های هیدروفیلیک (دوست‌دار آب) و هیدروفوبیک (دوست‌دار روغن) هستند. سورفکتانت‌ها در مرز بین روغن و آب جذب می‌شوند و در نتیجه تنش سطحی را کاهش می‌دهند.
امولسیفایر یک سورفکتانت است که امولسیون‌ها را پایدار می‌کند. امولسیفایرها قطرات درون یک امولسیون را پوشش می‌دهند و جلوی جمع شدن یا هم‌جوشی آنها را می‌گیرند.
چه موادی می‌توانند به عنوان امولسیفایرها استفاده شوند؟
امولسیفایرها می‌توانند از مواد مختلفی تشکیل شوند. در زیر برخی از مواد شیمیایی که به عنوان امولسیفایرها استفاده می‌شوند، آمده است:
۱. لسیتین: لسیتین یک امولسیفایر رایج است که از فسفولیپیدهای موجود در گیاهان و حیوانات استخراج می‌شود. از آن به عنوان امولسیفایر در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی، و داروسازی استفاده می‌شود.
۱. گلیسریدهای استری: گلیسریدهای استری مشتقاتی از گلیسرول و اسیدهای چرب هستند. این ترکیبات به عنوان امولسیفایرها در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی، و داروسازی استفاده می‌شوند.
۱. استرهای پلی‌گلیسرول: استرهای پلی‌گلیسرول نتیجه ترکیب پلی‌گلیسرول با اسیدهای چرب هستند. آنها نیز به عنوان امولسیفایرها در محصولات آرایشی و بهداشتی، صنایع غذایی و داروسازی استفاده می‌شوند.
۱. استرهای سوربیتان: استرهای سوربیتان از ترکیب سوربیتول با اسیدهای چرب به دست می‌آیند. آنها در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی، و داروسازی به عنوان امولسیفایرها استفاده می‌شوند.
۱. استرهای سلولز: استرهای سلولز نتیجه ترکیب سلولز با اسیدهای چرب هستند. این ترکیبات به عنوان امولسیفایرها در محصولات آرایشی و بهداشتی، صنایع غذایی و داروسازی استفاده می‌شوند.
مواد دیگری نیز به عنوان امولسیفایرها مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما مواد فوق به‌عنوان مثال‌های رایج آورده شدند. انتخاب امولسیفایر مناسب بسته به نوع مایعات مختلف و کاربردهای مورد نظر صورت می‌گیرد.
بدون دیدگاه