`

افزایش غلظت نمک های محلول مانند سدیم کلرید، سولفات کلسیم، کلرید منیزیم و کلرید پتاسیم در خاک باعث بروز آسیبی تحت عنوان شوری خاک می شود. انباشتگی این نمک ها می تواند اثرات مضری بر ساختار خاک، رشد گیاه و سلامت کلی خاک داشته باشد. دلایل مختلفی در بروز این شرایط موثرند که شامل فرایندهای طبیعی، آبیاری با آب شور، کود و زهکشی ضعیف است. از این رو برای پیشگیری از بروز این شرایط از کود ضد شوری می توان استفاده نمود. در ادامه به بررسی دقیق تر این محصول، کاربردها و فواید آن می پردازیم.

کود ضد شوری چیست؟

کودهای ضد شوری به شکل خاص برای رفع مشکلات مربوط به شوری خاک استفاده می شوند. به طور کلی شوری خاک می تواند بر رشد و بهره وری گیاه تاثیر منفی گذارد. این شرایط درست زمانی رخ می دهد که نمک های محلول در خاک انباشته می شوند. آبیاری با آب شور یا استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی می تواند در بروز این مشکل دخیل باشد. این شرایط می تواند باعث تنش اسمزی، سمیت یونی، عدم تعادل مواد مغذی و کاهش جذب توسط گیاهان شود و در نهایت رشد ضعیف، کاهش عملکرد و شکست محصول را به همراه داشته باشد.

به طور کلی کودهای ضد شوری برای کاهش این اثرات و بهبود کیفیت خاک برای رشد گیاه طراحی شدند.

اجزای کودهای ضد شوری:

کودهای ضد شوری اغلب حاوی اجزای متنوعی هستند که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

• ترکیبات کلسیم: عموما کودهای ضد شوری حاوی ترکیبات کلسیم مانند سولفات یا نیترات کلسیم هستند. کلسیم می تواند یون های سدیم را در خاک جابه جا کند و در نهایت ساختار خاک را بهبود بخشید و شوری خاک را کاهش دهد. همچنین باعث افزایش لخته شدن ذرات رس، افزایش نفوذ آب و زهکشی در خاک های شور شود.
• ترکیبات پتاسیم: پتاسیم می تواند با بهبود کارایی مصرف آب و افزایش تحمل گیاه در برابر تنش اسمزی به کاهش تنش شوری کمک کند. کودهای حاوی پتاسیم مانند سولفات پتاسیم یا نیترات پتاسیم معمولا در فرمولاسیون کودهای ضد شوری برای حمایت از رشد گیاه استفاده می شوند.
• مواد آلی: حضور مواد آلی مانند کمپوست یا اسید هیومیک از ارکان اصلی در محصولات ضد شوری به حساب می آید. ترکیبات آلی به بهبود ساختار خاک کمک کرده و احتباس آب را افزایش می دهند. همچنین می توانند فعالیت میکروبی را تقویت نمایند. در نهایت نیز به تجزیه نمک ها و کاهش تاثیر آنها بر رشد گیاه کمک کنند.

محصولات ضد شوری ممکن است حاوی ریز مغذی ها نیز باشند. این کودها اغلب شامل ریز مغذی هایی مانند روی، آهن، منگنز و مس هستند که برای رشد و نمو گیاهان ضروری هستند. این ترکیبات دسترسی گیاهان به ریز مغذی ها را بهبود می بخشند و فرایندهای فیزیولوژیکی حیاتی را حفظ می کنند و توانایی آنها را برای مقابله با استرس شوری افزایش می دهد.

کاربرد کودهای ضد شوری:

افزودن این ترکیبات پیش از کاشت به خاک به عنوان پوششی در طول فصل رشد عمل می کند. همچنین می تواند توزیع یکنواختی از مواد مغذی را فراهم آورد. این محصولات را می توان از طریق سیستم های آبیاری قطره ای برای رساندن مستقیم مواد غذایی به ناحیه ریشه و حفظ شوری در محدوده قابل قبول استفاده نمود.

قویترین محلول برای شوری آب و خاک

قوی ترین محلول برای رفع مشکلات شوری آب و خاک شامل ترکیبی از درمان های تخصصی به منظور کاهش تجمع نمک و بهبود کیفیت آب و خاک است. البته موارد دیگری نیز در رفع مشکل شوری خاک دخیل هستند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

• تغییر سیستم های آبیاری قطره ای می تواند مصرف آب را کاهش داده و با رساندن مستقیم آب به ریشه های گیاه، تجمع نمک را به حداقل برساند.
• شستشوی منظم خاک با آب شیرین به حذف نمک های محلول از ناحیه ریشه، کاهش شوری خاک و بهبود کیفیت آب کمک می کند.
• اصلاح خاک با سولفات گچ باعث بهبود ساختار خاک و کاهش سطح سدیم می شود، در نتیجه آسیب کمتری به ساختار خاک وارد می شود.
• ترکیبات مواد آلی مانند کمپوست، کود دامی یا گیاهان پوششی ساختار خاک را بهبود می بخشد، احتباس آب و فعالیت میکروبی را افزایش می دهد و به تخریب نمک و بهبود حاصخیزی خاک کمک می کند.
• کودهای ضد نمک تخصصی حاوی کلسیم، پتاسیم و ریز مغذی هایی است که می تواند به کاهش شوری خاک، بهبود ساختار خاک و حمایت از رشد گیاه کمک کند.

استفاده از کودهای ضد شوری تخصصی حاوی کلسیم، پتاسیم و ریز مغذی ها به کاهش شوری خاک، بهبود ساختار خاک کمک کرده و از رشد گیاه حمایت می کند. همچنین استفاده از منابع آب کم نمک برای آبیاری یا بکار گیری فناوری تصفیه آب مانند نمک زدایی یا اسمز معکوس می تواند به کاهش ورود نمک به خاک کمک نمایید.

بهترین کود ضد شوری خاک

بهترین کود ضد شوری در واقع محصولی است که به شکلی موثر بتواند اثرات تجمع نمک را کاهش دهد. همچنین ساختار خاک و حاصلخیزی مطلوب آن را حفظ نمایند و از رشد گیاه حمایت کند. برای مثال زهکشی خوب به نمک ها این امکان را می دهد که با آب آبیاری شسته شوند و تجمع نمک را در بخش ریشه کاهش می دهد. از سوی دیگر خاک غنی از مواد آلی ساختار خاک را بهبود می بخشد، احتباس آب را افزایش می‌دهد و فعالیت میکروبی را تقویت می کند.

همچنین دسترسی مواد مغذی، سطوح پایین سدیم، سطوح مناسب pH و استفاده از کودهای ضد نمک در کاهش هر چه بیشتر شوری خاک موثر هستند.

تاثیر کود حیوانی بر شوری خاک

کودهای حیوانی اغلب سرشار از مواد آلی هستند؛ ترکیبات آلی به بهبود ساختار خاک، افزایش احتباس آب و حاصلخیزی خاک کمک می کنند. به طور کلی کودهای حیوانی حاوی عناصر ضروری از جمله نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند؛ همچنین می توانند ریز مغذی ها را نیز فراهم کنند. سطوح متعادل از این مواد در خاک به رشد بهتر گیاه و بهبود مقاومت آن در برابر عوامل خارجی کمک می نماید. مواد آلی موجود در این کود به تحریک فعالیت میکروبی کمک می کند. میکروب های مفید نیز در خاک به تجزیه مواد آلی، نمک ها و بهبود چرخه مواد مغذی کمک می کنند. در نهایت با کمک این عوامل سلامت خاک و کاهش شوری آن را خواهیم داشت.

کودهای حیوانی می توانند pH خاک را تنظیم نماید و فعالیت میکروبی مفید را ارتقا دهند. البته توجه داشته باشید که برخی از کودهای حیوانی حاوی نمک بالایی هستند و مصرف بی رویه آنها عامل شوری خاک خواهد بود.

مزایای استفاده از کودهای ضد شوری:

این ترکیب مزایای بسیاری دارد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

• بهبود ساختار خاک: این محصولات می توانند با ترویج لخته سازی ذرات رس به کاهش پراکندگی و بهبود ساختار خاک کمک نمایند. همچنین نفوذ بهتر آب، زهکشی و هوادهی در خاک های شور را ممکن می سازند.
• کاهش شوری خاک: حضور ترکیبات کلسیم و پتاسیم در کودهای ضد شوری به جابه جایی یون های سدیم و کاهش شوری خاک کمک می کنند. در نتیجه محیط بهتری را برای رشد ریشه و جذب مواد مغذی ایجاد می کنند.
• افزایش مقاومت گیاه در برابر استرس: کودهای ضد شوری حاوی پتاسیم و ریز مغذی ها با بهبود کارایی مصرف آب، حفظ تعادل اسمزی سلولی و حمایت از فرایندهای فیزیولوژیکی به افزایش مقاومت گیاه کمک می کنند.
• افزایش فعالیت مفید گیاه: حضور ترکیبات آلی در این محصولات به تحریک فعالیت میکروبی کمک می کند. همچنین باعث بهبود چرخه مواد مغذی و افزایش حاصلخیزی خاک می شود.

همچنین باعث افزایش بازده و کیفیت محصول می شود. این محصول با کاهش اثرات منفی ناشی از شوری خاک، به افزایش عملکرد محصول، بهبود کیفیت میوه و افزایش سلامت کلی و بهره وری گیاه کمک می کند.

جمع بندی:

کودهای ضد شوری نقش مهمی در مدیریت شوری خاک و حمایت از رشد گیاه در خاک های شور دارند. با استفاده از کودهای ضد شوری در کشاورزی می توان اثرات منفی ناشی از خاک های شور را کاهش داد، کیفیت خاک را بهبود بخشید و عملکرد و کیفیت محصول را افزایش داد. با این وجود انتخاب فرمول مناسب برای کود ضد شوری بر اساس شرایط خاک، نیازهای محصول و مسائل خاص شوری برای دستیابی به نتایج بهینه مهم است.