اسید سیتریک یک ترکیب آلی با خاصیت اسیدی ضعیف با فرمول شیمیایی C6H8O7 و جرم مولی ۱۹۲.۰۲۷g/mol است. اسید سیتریک با نام های اسید لیمو، جوهرلیمو، سیتریک اسید، hydroxypropane ،citric acid نیز شناخته میشود. اسید سیتریک در دمای اتاق به صورت پودر کریستالی سفید وجود دارد. این اسید به صورت طبیعی در برخی میوه ها مانند پرتغال، لیمو و لیموترش و سبزیجات وجود دارد.
اسید سیتریک به دلیل اینکه خاصیت اسیدیته کمی دارد، مصرف آن به صورت خوراکی رایج است و کاربرد فراوانی در صنایع غذایی دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. اسید سیتریک هیچ چربی و قندی ندارد و مصرف آن باعث چربی سوزه خواهد شد. ساختار مولکولی اسید سیتریک را در زیر مشاهده میکنید :
خواص فیزیکی و شیمیایی اسید سیتریک خوراکی
فرمول شیمیایی | C6H8O7 | حالت فیزیکی(دمای اتاق) | پودر سفید کریستالی |
جرم مولی | ۱۹۲.۰۲۷g/mol | چگالی فرم تر | ۱.۶۶۵g/cm3 |
نقطه ذوب | ۱۵۳ °C | چگالی فرم خشک | ۱.۵۴۲g/cm3 |
حلالیت | ۵۹g/100ml at 20 °C | نقطه جوش | ۳۱۰ °C |
کاربرد اسید سیتریک خوراکی
همانطور که گفته شد، اسید سیتریک اسیدی بسیار ضعیف است که به صورت طبیعی در برخی از میوه ها و سبزیجات یافت میشود. اسید سیتریک هم خاصیت اسیدی دارد و هم مزه ترش دارد. به طور کل کاربرد های اصلی اسید سیتریک شامل کاربرد های صنایع غذایی، کشاورزی و آرایشی بهداشتی است. در ادامه به این کاربرد های میپردازیم:
کاربرد اسید سیتریک خوراکی در صنعت غذایی
همانطور که گفته شد، اسید سیتریک مزه ترشی دارد و از طرفی دیگر، مصرف این اسید منعی ندارد و مشکلی برای سیستم بدن ایجاد نخواهد کرد، به خاطر همین در بسیاری از صنایع غذایی برای افزودن مزه ترش به ماده از اسید سیتریک استفاده میکنند برای مثال در برخی از آبنبات ها مزه ترش به دلیل وجود این اسید است.
از طرفی دیگر اسید سیتریک خاصیت اسیدی دارد که از رشد برخی باکتری ها و قارچ ها جلوگیری میکند و به اصطلاح فضا را آنتی باکتریال میکند و از اکسیداسیون مواد غذایی را به تاخیر میاندازد، به خاطر همین از اسید سیتریک خوراکی به عنوان ماده نگهدارنده در صنایع غذایی استفاده میشود.
اسید سیتریک به دلیل خاصیت جذب بالایی که در بدن دارد، به مولتی ویتامین ها افزوده میشود تا جذب این ویتامین ها در بدن بیشتر شود.
اسید سیتریک به دلیل خاصیتی اسیدی که دارد در فرآیند تولید پنیر نیز استفاده میشود.
کاربرد اسید سیتریک در صنایع کشاورزی
اسید سیتریک به دلیل داشتن خاصیت اسیدی کم، استفاده از آن در کود و یا به صورت مستقیم در خاک گیاهان باعث از بین بردن قارچ و آفت میشود و همچنین از تجمع کرم های خاکی اطراف گیاه جلوگیری میکند. مقدار اسیدیته این ماده به قدری نیست که به گیاه آسیب بزند ولی در حدی است که از رشد آفت و قارچ جلوگیری کند. همچنین اسید سیتریک توانایی تنظیم کردن PH خاک را دارد.
کاربرد اسید سیتریک در صنایع آرایشی بهداشتی
از اسید سیتریک در تولید کرم ها و دارو های پوستی استفاده میشود. این ماده قدر است که پوست را شفاف کند و از پیری زودرس جلوگیری کند. همچنین اثار جوش را از روی پوست صورت پاک میکند.
اسید سیتریک در ساخت ماسک های حفاظ پوستی نیز استفاده میشود.
فروش اسید سیتریک
مضرات اسید سیتریک خوراکی
عوارضی تحت مصرف اسید سیتریک خوراکی گزارش نشده است ولی نکات ایمنی آن که در قسمت زیر نوشته شده است، باید رعایت شود. باید به این مورد نیز توجه شود که، مصرف اسید سیتریک خوراکی برای افرادی که معده حساسی دارند و یا صرفا به اسید سیتریک حساسیت دارند، مضر است و باید از آن پرهیز شود و یا میزان مصرف آن به حداقل برسد. همانطور که گفته شد، یکی از مهمترین کاربرد های اسید سیتریک، استفاده در صنایع غذایی است. به گفته سازمان FDA، اسید سیتریک یک ماده شیمیایی سالم برای مصارف خوراکی است و بدون مشکل از آن در محصولات غذایی استفاده میکنند اما با این حال، مصرف این اسید شیمیایی مضراتی به همراه دارد که در ادامه به آن میپردازیم:
- مصرف نوشیدنی هایی که در ترکیب خود دارای اسید سیتریک هستن، در گذر زمان باعث فرسایش مینای دندان میشود.
- مصرف داروهایی که دارای اسید سیتریک هستند، برای افرادی که حساسیت دستگاه گوارش دارند میتواند باعث استفراق و حالت تهوع شود.
- در هنگام مصرف مواد غذایی که اسید سیتریک خوراکی دارند، تماس بیش از اندازه این ماده با دست باعث ایجاد تورم و کهیر خواهد شد که البته احتمال بروز این مشکل بستگی به میزان حساسیت پوست فرد دارد و ممکن است برای افرادی این مشکلات پیش نیاید.
به طورکل، هرچند اسید سیتریک اسیدی بی خطر و مورد تایید برای استفاده صنایع غذایی است اما ذاته اسیدی آن ممکن است باعث بروز مشکلات درون بدن( دستگاه گوارش ) و یا بیرون بدن( پوست، چشم و… ) شود. البته که این مشکلات برای افراد خاص و یا با استفاده بی روی بروز خواهد کرد.
نکات ایمنی کار با اسید سیتریک خوراکی
- برخورد اسید سیتریک با پوست دست هیچ منعی ندارد و باعث ایجاد خطر نخواهد شد مگر برای افرادی که به اسید سیتریک آلرژی دارند.
- استنشاق آن به مدت طولانس باعث ایجاد سردرد و حالت تهوع خواهد شد پس در هنگام استفاده از آن باید مکان ما مجهز به تهویه باشد.
- مصرف بیش از اندازه اسید سیتریک به دلیل داشتن خاصیت اسیدی باعث فرسایش مینای دندان میشود.
- میزان مصرف آن باید با علم بر این باشد که چه میزان قابل استفاده است. در برخی افراد مصرف آن باعث ایجاد مشکلات کلیوی، مشکلات دفع ادرار و… خواهد شد که حتما این افراد باید به پزشک مراجعه کنند.
- اسید سیتریک مقداری خاصیت استعال دارد پس باید به دور از مواد اشتعالزا باشد.
سوالات متداول درباره اسید سیتریک خوراکی
در این بخش، به سوالات متداولی که بیشتر درباره اسید سیتریک خوراکی پرسیده شده است میپردازیم :
فرق اسید سیتریک خوراکی با صنعتی و آزمایشگاهی چیست؟
به طور کل، در تمام محصولات گرید ازمایشگاهی برای آزمایشگاه ها تولید میشود که نیازمند درصد خلوص بالا و خطای پایین باشد تا آزمایشات آن ها منجر به خطا نشود. یعنی هر محصولی که دارای گرید آزمایشگاهی و صنعتی بود، گرید آزمایشگاهی آن دقیق تر و به طبع گران تر خواهد بود.
اسید سیتریک صنعتی با خوراکی فرق ندارد. اسید سیتریک به صورت طبیعی در بسیاری از میوه ها و سبزیجات ها قرار دارد و حتی میتوان آن را به عنوان طعم دهنده مزه ترش و یا ماده نگهدارنده مواد غذایی استفاده کرد. پس واضح است که اسید سیتریک خوراکی با صنعتی صرفا در کاربرد متفاوت است، اگر به عنوان نگهدارنده به کاربرده شود، از اسید سیتریک خوراکی استفاده میشود ولی اگر از آن در واکنش های شیمیایی و صنعتی میخواهند استفاده کنند، به سراغ اسید سیتریک صنعتی میروند.
اسید سیتریک خوراکی را از کجا تهیه کنیم؟
فروشگاه شیمی مارکت سپاهان عرضهکننده مواد شیمیایی آزمایشگاهی و صنعتی، مفتخر است انواع مواد آزمایشگاهی، صنعتی و خوراکی را با کیفیتی تضمین شده و قیمتی مناسب به تمامی خریداران در سراسر کشور تحویل نماید. شما میتوانید هماکنون برای خرید سیتریک اسید خوراکی از طریق صفحه لینک شده زیر اقدام به ثبت سفارش فرمایید.
فروش اسید سیتریک خوراکی
فرق اسید سیتریک خشک با اسید سیتریک تر چیست؟
اسید سیتریک به طور کل یا به صورت اسید سیتریک خشک است یا به صورت اسید سیتریک مونوهیدراته یا تر است. فرق این دو مورد در مولکول آن ها است. در مولکول اسید سیتریک مونوهیدراته یا تر، یک مولکول آب در کنار مولکول اصلی اسید سیتریک وجود دارد و فرمول شیمیایی آن به صورت C6H8O7.H2O است ولی اسید سیتریک خشک هیچ مولکول آبی در آن وجود ندارد.
به این نکته نیز باید اشاره شود که اسید سیتریک خشک به صورت پودر سفید رنگ است ولی اسید سیتریک مونوهیدراته به صورت کریستال های ریز سفید رنگ است.
تفاوت اسید سیتریک خوراکی با جوش شیرین در چیست؟
اسید سیتریک خوراکی به صورت طبیعی در برخی میوه ها وجود دارد و حتی برای افزودن مزه ترشی به غذا و یا نگهداری محصولات غذایی از آن استفاده میشود و دارای فرمول شیمیایی C6H8O7 است ولی جوش شیرین به عنوان ماده تمیز کننده در آشپزخانه و یا کاربرد های خاص خوراکی استفاده میشود که دارای فرمول شیمیایی NaHCO3 است.
بدون دیدگاه